Ontstaan

De Lonnekerberg (Nedersaksisch: Lönnikerbearg) is een heuvel in de gemeente Enschede in de Nederlandse provincie Overijssel. De heuvel, met een hoogte van ongeveer 61 meter, ligt ten noordoosten van het Twentse dorp Lonneker en ten oosten van Vliegveld Twenthe. De Lonnekerberg is het de zuidelijk deel van het stuwwalcomplex Enschede-Oldenzaal.

Dit stuwwalcomplex is ontstaan tijdens het Saalien. Het landijs heeft hier de toen bevroren ondergrond, bestaande uit Tertiaire mariene sedimentenen Pleistocene afzettingen, zijdelings weggedrukt en als grote schubben dakpansgewijs op elkaar gestapeld. Het bijzonder reliëfrijke stuwwallencomplex van Oldenzaal bestaat uit twee delen: een zuidelijke gedeelte, waar de schubben ongeveer noord-zuid lopen en een noordelijke gedeelte met oost-west verlopende strekkingslijnen van de schubben. De Pleistocene afzettingen zijn voor een groot deel door erosie verdwenen, waardoor het Tertiaire materiaal tegenwoordig aan of nabij het oppervlak voorkomt. Het gehele stuwwallencomplex van Oldenzaal bevat bijzondere elementen, zoals Tertiaire afzettingen en periglaciale dalen, waardoor het geologisch en geomorfologisch van grote waarde is. 

Thans is de Lonnekerberg een natuurgebied in Overijssel waarvan een deel met een oppervlakte van 141 hectare  onder beheer van Landschap Overijssel staat. Aanvankelijk was de heuvel begroeid met heide en werd afgegraasd met behulp van schapen. Aan het eind van de 19e eeuw beplantte de textielfabrikant Albert Jan Blijdenstein de heuvel met naaldbomen. Blijdenstein had de heuvel in bezit gekregen door van verschillende boeren grond aan te kopen. De rabatten (verhoogde kweekbedden) ten behoeve van de aanplant van de jonge naaldbomen kenden een totale lengte van 320 kilometer. Blijdenstein liet zich na zijn dood op de heuvel begraven. Een deel van zijn familie volgde dit voorbeeld.

Aan de zuidzijde van de Lonnekerberg liggen de zogenaamde kleigaten van Smulders. Deze plassen zijn ontstaan door kleiwinning ten behoeve van de productie van bakstenen.

In oude Twentse sagen wordt verteld dat op de Lonnekerberg witte wieven gewoond zouden hebben.

Met dank aan: wikipedia